Atlas Zasobów Otwartych Nauki (AZON)
Ruszyły prace nad Atlasem Zasobów Otwartej Nauki (AZON) na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu. Ta internetowa platforma informacyjna powstaje w ramach projektu: Aktywna Platforma Informacyjna e-scienceplus.pl i ma gromadzić, przetwarzać i udostępniać zasoby nauki w otwartej formie cyfrowej wszystkim zainteresowanym.
Koordynatorem projekt jest Politechnika Wrocławska wraz z partnerami: Akademią Wychowania Fizycznego, Uniwersytetem Przyrodniczym, Uniwersytetem Medycznym i Instytutem Badań Systemowych Polskiej Akademii Nauk.
– Udostępnianie jest bardzo ważne z jednego choćby względu: te zasoby, które mają charakter otwarty pozwalają zaprezentować jakie prace prowadzimy, ale przede wszystkim rozwijać je, szukać partnerów na świecie do wspólnych projektów rozwijających daną tematykę badawczą – powiedział dr Waldemar Grzebyk, kierownik projektu i dyrektor Centrum Wiedzy i Nauki Technicznej (CWiNT).
Cele Projektu
W projekcie zostaną stworzone modelowe warunki do udostępniania zasobów jednostek naukowych, powstających zarówno w procesach badawczych, edukacyjnych, jak i popularyzatorskich. Zasoby będą zintegrowane i dostosowane tak, aby można je było łatwo przeszukiwać, ponownie używać i wykorzystywać w nauce, biznesie czy przez innych zainteresowanych.
– Każda uczelnia w Polsce posiada pewne zasoby, które udostępnia na platformach informatycznych. Nie ma jednak spójnego systemu, gdzie można udostępniać zasoby wypracowane w ramach prac naukowo-badawczych czy rozwojowych. Nie ma też zdefiniowanych formatów i sposobów prezentacji otrzymanych wyników – dodał kierownik projektu.
Politechnika Wrocławska udostępni m.in. zasoby Muzeum Politechniki Wrocławskiej, modele 3D, skany zdjęć 360 st. tych modeli, materiały konferencyjne, publikacje naukowe, zasoby Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej i zasoby baz dorobku naukowego.
– Udział AWF w projekcie AZON podyktowany jest chęcią udostępnienia zasobów naukowych w formie cyfrowej. Uczelnia udostępni ok. tysiąca publikacji zdigitalizowanych w ramach projektu: 800 zdjęć, 460 nagrań wideo (ok. 900 godzin) oraz 30 dokumentów i 1000 nagrań wideo (50 godzin) dostępnych już w formie cyfrowej. Są to książki, czasopisma, monografie, materiały z obozów dydaktyczno-sportowych – poinformował dr Wojciech Starościak, koordynator projektu z ramienia AWF.
Z kolei Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu udostępni wyselekcjonowane zasoby uczelni umieszczając na platformie 7320 dokumentów i obiektów, w skład których wejdą m.in. interaktywna baza działalności badawczej i rozwojowej, baza oferty produktowej i technologicznej oraz platforma edukacyjna z obiektami e-learningu. Pozostałą cześć zasobów będą tworzyć: kolekcje makroskopowe, kolekcje obrazów, rysunków i szkiców z architektury, kolekcje okazów roślinnych i zwierzęcych, próbki glebowe, książki i czasopisma, skrypty, monografie, rozprawy, artykuły i materiały konferencyjne.
– Podstawowym celem Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, jako partnera projektu, jest zaprezentowanie działalności badawczej naukowców uczelni społecznościom naukowym, krajowym i międzynarodowym i szerokie udostępnienie wyników tej działalności poprzez powszechny dostęp do informacji zawierającej zakres badań prowadzonych na uczelni, profile naukowców prowadzących badania wraz z ich pozycjonowaniem, zakres działań o charakterze edukacyjnym i usług, które uczelnia prowadzi dla społeczeństwa, w tym dla przedsiębiorców – powiedziała Dorota Tedys z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Podobnie Instytut Badań Systemowych PAN z Wrocławia chce udostępniać prace doktorskie z lat 1988-2010, które do tej pory nie były udostępniane on-line. Kolekcje stanowią rozprawy doktorskie, obronione przez Radę Naukową IBS PAN w dziedzinie nauk technicznych z automatyki, robotyki oraz informatyki.
– Ponieważ brakuje swobodnego dostępu do treści rozpraw, umieszczenie ich w AZONie niewątpliwie przyczyni się do zwiększenia ich dostępności dla naukowców, specjalistów i studentów – powiedziała mgr Dagmara Borkowska z IBS PAN.
Natomiast Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu zamierza w AZONie udostępnić zasoby piśmiennicze, które obejmą 1800 publikacji (ok. 300 tys. stron), wydanych w XIX i I poł. XX w.
– Wybrane do zdigitalizowania publikacje stanowią dorobek uczonych i pionierów światowej i europejskiej medycyny, profesorów Uniwersytetu Wrocławskiego – powiedziała Renata Sławińska, koordynator merytoryczny do zadania, zarządzający digitalizacją i upowszechnieniem z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
Dorobek ten odzwierciedla bogatą historię nauczania medycyny we Wrocławiu i jest świadectwem ciągłości nauki wrocławskiej, wielonarodowości i wielokulturowości twórców i ich wpływu na rozwój nauk medycznych, farmaceutycznych, szpitalnictwa, lecznictwa uzdrowiskowego tego regionu.
Oprócz wartości naukowych, poznawczych i historycznych przeznaczony do zdigitalizowania zbiór polsko- i niemieckojęzycznych prac posiada dużą wartość edytorską, biograficzną i stanowi cenny materiał w badaniach proweniencyjnych, gdyż wiele z nich zostało wydanych przez znane oficyny wydawnicze i drukarnie, w pięknej szacie graficznej i edytorskiej oraz zaopatrzonych w osobiste znaki własnościowe, autografy, pieczątki, marginalia. Zdigitalizowana zostanie także baza preparatów histologicznych, która obejmuje 1500 przypadków poddanych preparatyce z wykorzystaniem różnych metod laboratoryjnych, w tym immunohistochemii, immunofluorescencji, fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ, mikroskopii elektronowej oraz mikromacierzy tkankowych.
AZON dla wszystkich, również niewidzących i niesłyszących
AZON zostanie przystosowany również do potrzeb osób niewidzących, niedowidzących i niesłyszących dzięki zastosowaniu m.in. transkrypcji, syntezy mowy, lektora języka migowego czy napisów.
– Projekt zakłada stworzenie platformy, która zostanie napełniona kontentem już wytworzonym. Trzeba go jedynie dostosować do prezentacji w różnych formach i przystosować do potrzeb osób niepełnosprawnych – powiedział dr Grzebyk.
Ważnym elementem tego projektu jest opracowanie zasad formalno-prawnych związanych z udostępnianiem własności intelektualnej.
– Bardzo często mamy wątpliwości co mamy udostępniać, na jakich zasadach, na jakich licencjach. W tym projekcie postaramy się dokonać takiej analizy, która będzie pomocna twórcom – czy i na jakich warunkach mogą udostępniać wytworzone zasoby w ramach swojej pracy – mówił dr Grzebyk. Dodał, że projekt jest bardzo istotny zarówno dla Politechniki Wrocławskiej, jak i dla partnerów. Liczymy, że AZON znajdzie zastosowanie i w innych instytucjach i zaspokoi ich potrzeby.
Planowane efekty
- Udostępnienie wartościowych zasobów powstających w jednostkach naukowych (badawczych, edukacyjnych, popularyzatorskich);
- Zintegrowanie i dostosowanie zasobów do standardów dostępności (łatwe przeszukiwanie i gotowość do ponownego użycia);
- Stworzenie warunków do popularyzacji unikatowych wyników badań i ich dalszego szerokiego wykorzystania (w nauce i biznesie oraz przez ogół obywateli);
- Ułatwienie dostępu do jednolitych zbiorów wiedzy specjalistycznej dotąd niepublikowanych z różnorodnych dziedzin;
- Zbudowanie świadomości społecznej w zakresie potrzeby digitalizacji zasobów nauki i idei Open Data wśród twórców i odbiorców.
– Formuła tego projektu jest taka, że zarówno zasoby przez nas udostępniane, jak i oferowane narzędzia będziemy udostępniać w sposób otwarty, nieodpłatny. Oczywiście część zasobów będzie musiała być połączona z autoryzacją czy uwierzytelnianiem ze względu na ochronę własności intelektualnej – powiedział dr Mateusz Tykierko z Wrocławskiego Centrum Sieciowo-Komputerowego (WCSS) Politechniki Wrocławskiej, odpowiedzialnego w projekcie za informatyzację.
Projekt jest finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.
Zapraszamy do współpracy
kontakt@azon.e-science.pl
Link do strony internetowej projektu: https://azon.e-science.pl/
